Στρατηγικές Υλοποίησης της Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης στις Κυπριακές Τάξεις

Χώρα Μελέτης: Κύπρος

Περιοχή Εστίασης: Αυτή η έρευνα εξέτασε τις στρατηγικές εφαρμογής που χρησιμοποιούσαν οι συμμετέχοντες δάσκαλοι για να εφαρμόσουν την ένταξη στις τάξεις τους.

 

Στόχοι και σκοποί της Μελέτης Περίπτωσης

Αυτή η έρευνα εξέτασε τις στρατηγικές εφαρμογής που χρησιμοποιούν οι συμμετέχοντες δάσκαλοι για να εφαρμόσουν την ένταξη στις τάξεις τους. Για τον σκοπό αυτό, διερεύνησαν τις αντιλήψεις των συμμετεχόντων δασκάλων σχετικά με τους ρόλους τους και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην εφαρμογή της ένταξης. Διεξήχθησαν συνεντεύξεις και παρατηρήσεις με τέσσερις δασκάλους στην Κύπρο κατά τη διάρκεια ενός έτους.

Οι στόχοι αυτής της μελέτης ήταν να αντιμετωπίσουν τα εξής:

  1. Πώς οι Κύπριοι δάσκαλοι των δημοτικών σχολείων εφαρμόζουν την ένταξη στις τάξεις τους;
  2. Πώς αντιλαμβάνονται οι Κύπριοι δάσκαλοι του δημοτικού σχολείου τους ρόλους τους στην εφαρμογή της ένταξης στις τάξεις τους;
  3. Πώς οι Κύπριοι δάσκαλοι του δημοτικού σχολείου αναπτύσσουν και εφαρμόζουν πρακτικές ένταξης στις τάξεις τους;
  4. Πώς αντιλαμβάνονται οι Κύπριοι δάσκαλοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην εφαρμογή της ένταξης στις τάξεις τους;

 

Σύντομη περιγραφή της Μελέτης Περίπτωσης

  • Ηλικία- ενήλικες δάσκαλοι (10 χρόνια εμπειρίας / Ηλικία μη καθορισμένη)
  • Διάρκεια -1 ακαδημαϊκό έτος
  • Τόπος – Σχολεία στην Κύπρο

Η συλλογή δεδομένων προήλθε  κυρίως από τις παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού έτους. Οι παρατηρήσεις πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με ένα πρωτόκολλο παρατήρησης, το οποίο σχετίζεται με την ένταξη, τις συμπεριληπτικές πρακτικές, τη δυναμική της τάξης, τη συμπεριφορά των μαθητών, τις γνωστικές και χαρακτηριστικές των δασκάλων, καθώς και τα διδακτικά στυλ και στρατηγικές. Επιπλέον, πραγματοποίησαν τέσσερις συνεντεύξεις με κάθε δάσκαλο. Διεξήγαγαν τους πρώτους και τους τελευταίους γύρους συνεντεύξεων στην αρχή και στο τέλος της σχολικής χρονιάς, αντίστοιχα. Οι ερωτήσεις της συνέντευξης βασίστηκαν σε παρατηρήσεις συμμετεχόντων και επικεντρώθηκαν στις εμπειρίες των δασκάλων και στους τρόπους με τους οποίους προώθησαν την ένταξη μέσα στις τάξεις τους προκειμένου να συμπεριλάβουν όλα (και ιδιαίτερα τα περιθωριοποιημένα) παιδιά. Επιπλέον, συλλέξαμε και αναλύσαμε διάφορα έγγραφα που προέρχονται από τους δασκάλους, συμπεριλαμβανομένων σημειωμάτων, φύλλων εργασίας, τεστ και διδακτικών σχεδίων. Επιπλέον, πήραν συνέντευξη από τους διευθυντές και πέντε άλλους δασκάλους που εργάζονται στα σχολεία προκειμένου να τριγωνοποιήσουν τα ευρήματα.

 

3 Βασικές μαθησιακές αρχές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη Μελέτη Περίπτωσης για την υποστήριξη των μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες

  1. Ενεργή Συμμετοχή: οι μαθητές κατάλαβαν την συλλογική ευθύνη στις ομάδες εργασίας, που σημαίνει ότι όλοι οι μαθητές έχουν ευθύνες και υποχρεώσεις, ενώ όλοι έχουν κάτι να συνεισφέρουν αν συνεργαστούν με τους συμμαθητές τους και άλλους ενδιαφερόμενους για να επιτύχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
  2. Μάθηση Πέρα από το Σχολείο / Οι δράσεις πήραν μια μορφή που περιλάμβανε μαθητές σε άλλα μαθησιακά περιβάλλοντα.
  3. Συνεργατική Μάθηση και Επίλυση Προβλημάτων

 

Στρατηγικές που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Μελέτη Περίπτωσης

Αναθέσεις έργων

  • Δραστηριότητες που παρείχαν στους μαθητές την ευκαιρία να αλληλεπιδρούν όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με το περιβάλλον τους και με άλλες ομάδες ανθρώπων, σύμφωνα με το περιεχόμενο κάθε μαθήματος.
  • Δραστηριότητες και εργασίες εκτός σχολείου (connecting it with school occurrences)
  • Ποικιλία στη διδασκαλία στην τάξη για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες

 

Αποτελέσματα και αντίκτυπος

  • Μια σημαντική συνέπεια που προκύπτει από αυτή την έρευνα σχετίζεται με την εφαρμογή στρατηγικών που προάγουν την ενεργή συμμετοχή όλων των μαθητών, οι οποίες εφαρμόστηκαν από τους συμμετέχοντες δασκάλους. Συγκεκριμένα, οι δάσκαλοι οργάνωσαν τη διδασκαλία τους σε άλλα μαθησιακά περιβάλλοντα, γεγονός που φάνηκε να βοηθά τη συμμετοχή όλων των μαθητών.
  • Οι τέσσερις δάσκαλοι χρησιμοποίησαν πολλαπλές πηγές για να υποστηρίξουν τη διδασκαλία και τη μάθησή τους, μια στρατηγική που φαινόταν να συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθειά τους να παρέχουν ένταξη στην εκπαίδευση. Κατά την άποψη, αν ενδιαφερόμαστε για μεγαλύτερη ένταξη, η διδασκαλία δεν θα πρέπει να συμβαίνει μόνο σε διαφορετικά μαθησιακά περιβάλλοντα, αλλά θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει πολλαπλές πηγές.
  • Επιπλέον, η προώθηση της συμμετοχής των γονέων παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ένταξης. Η εμπλοκή των γονέων στη μάθηση των παιδιών τους και η συνεργασία τους με τους δασκάλους μπορεί να συμβάλει στη μάθηση εκτός σχολείου.

 

Λόγοι που μπορεί αυτή η  μελέτη περίπτωσης να είναι χρήσιμη στην έρευνα του έργου

– Προώθηση νέων διδακτικών υλικών / Αποτελέσματα και πρακτικές για την ένταξη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Και οι τέσσερις δάσκαλοι εξήγησαν ότι η προσωπική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών μπορεί να ενισχυθεί με τη χρήση πολλαπλών πόρων που υποστηρίζουν τη μάθησή τους. Οι δάσκαλοι φαίνονταν να κατανοούν ότι η μάθηση δεν περιορίζεται από τον χρόνο και τον χώρο του σχολείου, αλλά είναι μια διαδικασία που διαρκεί μια ζωή. Επομένως, απομακρύνθηκαν από το να μεταδίδουν μόνο γνώση στους μαθητές τους.

– Βασίστηκαν στις διδακτικές στρατηγικές και στις πρακτικές αντιλήψεις τους για τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνεται η μάθηση. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρήσαμε όλους τους δασκάλους να χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους διδασκαλίας μέσω των οποίων όλοι οι μαθητές φαινόταν να περιλαμβάνονται συμμετέχοντας ενεργά στη μάθησή τους. Παρατηρήσαμε επίσης τους δασκάλους να ξεφεύγουν από τις «παραδοσιακές» οδηγίες που έλαβαν από το Υπουργείο Παιδείας.

 

Μεταβιβασιμότητα

– Συγκεκριμένο Πλαίσιο: Η μελέτη είναι βαθιά ενσωματωμένη στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο των κυπριακών σχολείων, τα οποία μπορεί να έχουν μοναδικά πολιτισμικά, κοινωνικοοικονομικά και πολιτικά χαρακτηριστικά.

– Συμπεριληπτικές Πρακτικές: Οι αρχές και οι στρατηγικές της συμπερίληψης και της ενεργούς συμμετοχής που χρησιμοποιήθηκαν από τους δασκάλους σε αυτή τη μελέτη θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ευρέως, αλλά η αποτελεσματικότητά τους θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά ευθυγραμμίζονται με τις τοπικές εκπαιδευτικές πολιτικές και τις πολιτιστικές νόρμες.

– Ευελιξία και Προσαρμοστικότητα: Η μελέτη προτείνει ότι τα σχολεία δεν μπορούν να επιτύχουν την ένταξη από μόνα τους και χρειάζεται να είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής που αντιμετωπίζει τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες.

 

Πηγές/ Πόροι που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της μελέτης περίπτωσης

Οι συμμετέχοντες δάσκαλοι προτείνουν δραστηριότητες για να αμφισβητήσουν τις κανονιστικές πρακτικές που προώθησαν τον αποκλεισμό, με σκοπό να ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή όλων των μαθητών και να εξασφαλίσουν την ένταξη. (Student-Centered Learning Activities)

– Επιπλέον, συνεργάστηκαν με τις οικογένειες των μαθητών για να διευκολύνουν τη συμμετοχή των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον και έτσι να διατηρήσουν την ένταξη. (Parental and Community Involvement)

– Και οι τέσσερις δάσκαλοι ανέπτυξαν έργα γύρω από τα οποία οικοδόμησαν τις διδακτικές και μαθησιακές τους στρατηγικές. Αυτά τα έργα πήραν μια μορφή που περιλάμβανε τους μαθητές σε άλλα περιβάλλοντα μάθησης εκτός σχολείου.

 

Κρίσιμα ζητήματα

Ένας παράγοντας που φάνηκε να λειτουργεί ως εμπόδιο στην παροχή ένταξης από τους τέσσερις δασκάλους ήταν η εκπαιδευτική πολιτική που αναπτύχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και μεσολαβήθηκε από τους σχολικούς επιθεωρητές. Όπως έχουμε ήδη συζητήσει, οι τέσσερις δάσκαλοι είχαν προσπαθήσει να «δραπετεύσουν» από τις παραδοσιακές πολιτικές που αναπτύχθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας.

 

Πρόσθετη μάθηση που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό το παράδειγμα Μελέτης Περίπτωσης

Και οι τέσσερις δάσκαλοι φάνηκαν να πιστεύουν ότι η μάθηση επηρεάζεται από τα ευρύτερα κοινωνικοοικονομικά και ιστορικά υπόβαθρα των μαθητών τους. Έτσι, υποστήριξαν ότι η ενεργή συμμετοχή στη μάθηση συμβαδίζει καλύτερα όταν η διδασκαλία αντλεί από τις τοπικές κουλτούρες και πρακτικές.