Χώρα μελέτης: Ιταλία
Τύπος μαθησιακής δυσκολίας που υποστηρίζει αυτή η Μελέτη Περίπτωσης
- Μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία)
Στόχοι και σκοποί της Μελέτης Περίπτωσης
Αυτή η μελέτη περίπτωσης παρέχει μια επισκόπηση των αποτελεσμάτων μιας έρευνας σχετικά με την εφαρμογή του μοντέλου CLIL (Content and Language Integrated Learning) στη δυσλεξία, με σκοπό την πρόταση μεθοδολογικών στρατηγικών που θα βοηθήσουν άτομα με αυτή τη διαταραχή να μάθουν ξένες γλώσσες. Το έργο απευθυνόταν σε μερικούς Καλαβρινούς μαθητές που άρχισαν να μαθαίνουν Ισπανικά. Μετά από μια σύντομη συζήτηση για τη δυσλεξία και το μοντέλο CLIL, θα τονίσουμε τη βελτίωση που παρουσίασε η πειραματική μας ομάδα.
Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι το CLIL μπορεί να λειτουργήσει ως διευκολυντής της μάθησης. Σύμφωνα με τον Marsh (αναφέρεται στον Coyle, 2006), «το CLIL είναι μια προσέγγιση όπου μια ξένη γλώσσα χρησιμοποιείται ως εργαλείο στη μάθηση ενός μη γλωσσικού αντικειμένου, όπου και η γλώσσα και το αντικείμενο παίζουν από κοινού σημαντικό ρόλο».
Σύντομη περιγραφή της μελέτης περίπτωσης
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 13 Καλαβρινών μαθητών, όλοι ηλικίας 10 ετών, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η ομάδα P1-8 αποτελείται από οκτώ μαθητές με δυσλεξία, δυσγραφία και δυσορθογραφία, οι οποίοι έχουν μελετήσει Ισπανικά για μικρό χρονικό διάστημα (περίπου έναν χρόνο), μέσω ενός εξωσχολικού προγράμματος. Η ομάδα S1-5 αποτελείται από μαθητές χωρίς τις παραπάνω μαθησιακές δυσκολίες και με επίπεδο γνώσης της ισπανικής γλώσσας ίσο με αυτό των άλλων μαθητών. Αυτή η ομάδα συμμετείχε ως ομάδα ελέγχου, και τα αποτελέσματά της χρησιμοποιήθηκαν για σύγκριση.
Και οι δύο ομάδες δοκίμασαν μια διδακτική ενότητα που δημιουργήθηκε ειδικά για τη μελέτη περίπτωσης. Η ενότητα αποτελείτο από τρία μαθήματα διάρκειας περίπου μιάμισης ώρας το καθένα, καθώς και μισή ώρα αλληλεπίδρασης. Εκτός από τον φωνητικο-φωνολογικό τομέα, εξετάστηκαν επίσης οι μορφολογικοί και συντακτικοί τομείς. Για κάθε μία από αυτές τις περιοχές, εξετάστηκαν οι μεταβλητές που δημιουργούν τις μεγαλύτερες δυσκολίες στους Ιταλόφωνους μαθητές που μαθαίνουν Ισπανικά (Calvi 1995; Carrera Díaz 2007).
Σε φωνητικο-φωνολογικό επίπεδο, χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα Praat (ένα δωρεάν λογισμικό για την ανάλυση και ανακατασκευή ακουστικών σημάτων ομιλίας) για την ανάλυση του ήχου μέσω του φασματογραφήματος.
Σχετικά με τη μορφολογία, επαληθεύτηκε η πρόοδος και για τις δύο ομάδες μαθητών, με και χωρίς δυσλεξία. Ζητήθηκε από τους μαθητές να παράγουν την αρνητική μορφή 12 επιθέτων.
Όσον αφορά το συντακτικό επίπεδο, η ανάλυση αποδείχθηκε πιο περίπλοκη. Ήταν απαραίτητο να απομονωθούν οι μεμονωμένες μεταβλητές που θεωρήθηκαν. Εξετάστηκαν μόνο οι παραγωγές που μπορούσαν με βεβαιότητα να αποδοθούν στη γνώση ή στην άγνοια των κανόνων που τους δόθηκαν, χωρίς να επηρεαστούν από μεταφορά της μητρικής τους γλώσσας (L1).
3 Βασικές μαθησιακές αρχές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη Μελέτη Περίπτωσης για την υποστήριξη των μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες
- Προώθηση προσεγγίσεων που στοχεύουν στη διδασκαλία τόσο του περιεχομένου του μαθήματος όσο και της δεύτερης γλώσσας ταυτόχρονα.
- Υποστήριξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών μέσω της παροχής ενός περιβάλλοντος εμβύθισης, όπου χρησιμοποιούν τη γλώσσα-στόχο για να αποκτήσουν γνώσεις.
- Βοήθεια στους μαθητές να διατηρήσουν όσα έχουν μάθει και να βελτιώνουν συνεχώς τις δεξιότητές τους.
Στρατηγικές που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Μελέτη Περίπτωσης
- Στρατηγικές για την τροποποίηση ή δημιουργία διδακτικού υλικού προσαρμοσμένου σε διαφορετικές ικανότητες
- Δημιουργία ενός θετικού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος στην τάξη.
Αποτελέσματα και αντίκτυπος
Στο τέλος της ανάλυσης, η οποία εξέτασε την κάθε μια από τις δύο ομάδες ξεχωριστά, έγινε σύγκριση των αποτελεσμάτων που βγήκαν. Σχετικά με τη φωνητική μπορεί να παρατηρηθεί ότι ενώ η ομάδα P1-8 τείνει να βελτιώνεται αρχικά και επομένως να σταθεροποιείται, η ομάδα S1-5 δείχνει μια προοδευτική εξέλιξη από το πρώτο έως το τρίτο μάθημα. Όσον αφορά τη μορφολογία, από την άλλη μεριά, είναι εύκολο να επιβεβαιώσουμε πως, σε αντίθεση με τη φωνητική, είναι η ομάδα p1-8 που βελτιώνεται μεταξύ του δεύτερου και τρίτου μαθήματος. Η διαφορά μπορεί να εξηγηθεί επειδή το επίπεδο της μορφολογίας είναι λιγότερο άμεσο από το φωνητικο-φωνολογικό και επομένως απαιτεί μεγαλύτερο στοχασμό έτσι ώστε να αποκτηθεί και συνεπώς να εξασκηθεί. Οι ίδιες σκέψεις μπορούν να γίνουν σχετικά με τη σύνταξη. Η ομάδα P1-8 πέφτει από το 28% στο 17.5% και η ομάδα S1-5 από το 34.4% στο 14.4%. Και πάλι, γίνονται λάθη αρχικά τα οποία οι μαθητές σκέφτονται, τα συνειδητοποιούν και επομένως τα εφαρμόζουν σωστά.
Λόγοι που μπορεί αυτή η μελέτη περίπτωσης να είναι χρήσιμη στην έρευνα του έργου
Αυτή η μελέτη περίπτωσης παρέχει απτές αποδείξεις της θετικής επίδρασης της CLIL σε ένα πραγματικό πλαίσιο. Μια τέτοια επιτυχία από μια μελέτη μπορεί να εμπνεύσει και να ενθαρρύνει άλλους εκπαιδευτικούς να υιοθετήσουν την CLIL. Πράγματι, κάποιοι εκπαιδευτικοί ή ενδιαφερόμενοι μπορεί να κρατούν τις επιφυλάξεις τους για την αποδοτικότητα της CLIL. Αυτή η καλώς καταγεγραμμένη μελέτη περίπτωσης, με τα μετρήσιμα αποτελέσματά της, μπορεί να βοηθήσει να διαλυθούν οι αμφιβολίες και να παρέχει αποδείξεις του θετικού αντίκτυπου αμφότερα στη γλωσσική ικανότητα και τη γνώση του περιεχομένου.
Με την παροχή της αποδοτικότητας της CLIL σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που μαθαίνουν ξένες γλώσσες, η μελέτη βοηθά να χτιστεί ένα αδιάσειστο επιχείρημα για την υιοθέτηση της CLIL σε ποικίλα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα.
Μεταβιβασιμότητα
Αυτή η μελέτη περίπτωσης σχετικά με την αποδοτικότητα της CLIL στην εκμάθηση ξένων γλωσσών σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη πηγή πληροφοριών για εκπαιδευτές, ερευνητές και φορείς θέσπισης νομοθεσιών σε διάφορα πλαίσια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ποικίλα περιβάλλοντα:
- Επαγγελματική Εξέλιξη Δασκάλων: Η μελέτη περίπτωσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για δασκάλους. Εκπαιδευτικοί από διάφορα ιδρύματα και χώρες μπορούν να επωφεληθούν από τις στρατηγικές που χρησιμοποιούνται σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης για την καλύτερη υποστήριξη των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
- Σχεδιασμός Προγράμματος Σπουδών: Πληροφορίες από τη μελέτη περίπτωσης μπορούν να συνεισφέρουν στην προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών που ενσωματώνουν τις αρχές της CLIL, εξασφαλίζοντας έτσι τη συμπερίληψη και θέτοντας επί τάπητος τις ανάγκες των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες.
- Ειδικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης για να προσαρμόσουν ή να σχεδιάσουν προγράμματα σπουδών που ενσωματώνουν τις αρχές της CLIL, επιβεβαιώνοντας ότι έτσι αντιμετωπίζουν τις ανάγκες των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες και προωθούν την κοινωνική συμπερίληψή τους.
- Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών: Αυτή η μελέτη περίπτωσης μπορεί να διαμοιραστεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο συνεισφέροντας έτσι στην ανταλλαγή καλών πρακτικών στην εκπαίδευση γλωσσών. Εκπαιδευτικοί και νομοθέτες από διαφορετικές χώρες μπορούν να διδαχθούν από τις στρατηγικές που εφαρμόζονται και να τις προσαρμόσουν στα δικά τους πλαίσια.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτή τη Μελέτη Περίπτωσης
Κρίσιμα ζητήματα
Λείπουν τα σχόλια των μαθητών πάνω στη συνολική μαθησιακή εμπειρία τους.
Πρόσθετη μάθηση που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό το παράδειγμα Μελέτης Περίπτωσης
Περαιτέρω διερεύνηση των συγκεκριμένων παραγόντων που συνεισφέρουν την επιτυχία της CLIL σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη περισσότερων στοχευμένων παρεμβάσεων.
