Χώρα μελέτης: Κύπρος
Περιοχή ενδιαφέροντος: Πώς οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να ενισχύσουν τη διδασκαλία των μαθητών με δυσκολίες και πώς οι διευθυντές μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειές τους
Τύπος μαθησιακής δυσκολίας που υποστηρίζει η Καλή Πρακτική
- Δυσκολίες ανάγνωσης και γραφής
- Κοινωνικές ή συναισθηματικές δυσκολίες
Στόχοι και σκοποί της καλής πρακτικής
Αυτό το άρθρο έχει ως στόχο να διερευνήσει ποιες αλλαγές επέφεραν δύο Κύπριοι δάσκαλοι δημοτικού σχολείου στη διδασκαλία τους προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βελτιωθούν στις τάξεις τους. Η μελέτη ήταν ποιοτική και χρησιμοποίησε μη συμμετοχική παρατήρηση σε δύο τάξεις δημοτικού σε διαφορετικά δημοτικά σχολεία και ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους κύριους εκπαιδευτικούς των τάξεων αυτών. Επιπλέον, οι δάσκαλοι ενίσχυαν τη διδασκαλία των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες εστιάζοντας στα απαραίτητα, χρησιμοποιώντας επαίνους προσανατολισμένους στη διαδικασία, διδασκαλία από συμμαθητές και τακτική επικοινωνία με τους γονείς. Το άρθρο καταλήγει με προτάσεις για το πώς οι Κύπριοι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να ενισχύσουν τη μάθηση των μαθητών με δυσκολίες και πώς οι ηγέτες μπορούν να υποστηρίξουν τις προσπάθειές τους.
Η μελέτη έχει ως στόχο να διερευνήσει ποιες αλλαγές επέφεραν δύο εκπαιδευτικοί δημοτικού σχολείου στη διδασκαλία τους προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να προοδεύσουν μέσα στις τάξεις της κυπριακής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για την εκπλήρωση του παραπάνω στόχου, θα διερευνήσει τα ακόλουθα ερωτήματα:
(α) Ποια στοιχεία στην πρακτική των δύο αυτών εκπαιδευτικών επέτρεψαν στους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βελτιωθούν;
(β) Τι είδους επιμόρφωση θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητα και τις γνώσεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να ενισχύσουν τις ευκαιρίες μάθησης για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες στις κυπριακές τάξεις πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης;
(γ) Πώς μπορούν οι ομάδες διαχείρισης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να υποστηρίξουν τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βελτιωθούν;
Σύντομη περιγραφή της Καλής Πρακτικής
Η εφαρμογή της πολυαισθητηριακής φιλοσοφίας στη διδασκαλία:
Ο δάσκαλος αυτής της τάξης (δάσκαλος 2) χρησιμοποίησε αυτή τη φιλοσοφία προκειμένου να κάνει τη μάθηση πιο ενδιαφέρουσα για όλους τους μαθητές αλλά και να βελτιώσει τη μάθηση τεσσάρων μαθητών (ηλικίας οκτώ και εννέα ετών), με δυσκολίες στην επεξεργασία πληροφοριών και μικρή διάρκεια προσοχής. Οι μαθητές αυτοί δυσκολεύονταν να συμμετάσχουν στο μάθημα και είχαν δυσκολία στην κατανόηση ή την παραγωγή προφορικού λόγου. Κατά συνέπεια, δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν σε συζητήσεις στην τάξη ή να ακολουθήσουν απλές οδηγίες (π.χ., Ανοίξτε τα βιβλία σας στη σελίδα 5). Αργούσαν πολύ να ολοκληρώσουν τις σχολικές εργασίες και δεν μπορούσαν να κάνουν καλή ανάκληση γεγονότων.
Παρόλο που προέρχονταν από οικογένειες μεσαίας τάξης, οι γονείς τους δεν έδειχναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Ο δάσκαλος 2 είχε 21 χρόνια εμπειρίας, μεταπτυχιακό τίτλο στη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας σε αλλόγλωσσους και MPhil σχετικά με τη βελτίωση του γραπτού λόγου. Εκπαιδεύτηκε στην πολυαισθητηριακή μεθοδολογία μέσω δικής της μελέτης.
3 Βασικές αρχές μάθησης που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την Καλή Πρακτική για την υποστήριξη μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες
- Η πολυαισθητηριακή φιλοσοφία έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν χρησιμοποιώντας περισσότερες από μία αισθήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, οι δυσκολίες στην επεξεργασία πληροφοριών εξαιτίας κάποιας αίσθησης (π.χ., ακουστική επεξεργασία ή οπτική επεξεργασία) μπορούν να αντιμετωπιστούν με την ευκαιρία να επεξεργαστούν πληροφορίες με τη χρήση περισσότερων από μία αισθήσεων (π.χ., όραση, ακοή, αφή και κίνηση). Κατά συνέπεια, τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν στο μυαλό τους διάφορα είδη αναμνήσεων, όπως οπτικές, ακουστικές, απτικές ή κινητικές. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται σε όλα τα παιδιά η ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τις πιο αναπτυγμένες τους ικανότητες για να μάθουν.
- Τα παραπάνω πολυαισθητηριακά προγράμματα στοχεύουν στο να βοηθήσουν τα παιδιά να ξεπεράσουν τη δυσκολία στην εκμάθηση της αντιστοιχίας γράμματος (γραφήματος)-ήχου (φωνήματος), μια συνήθης πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες.
- Οι τεχνικές νευροαπεικόνισης (παρέχουν εικόνες της εγκεφαλικής δραστηριότητας ενώ τα άτομα εκτελούν μια δραστηριότητα, στην προκειμένη περίπτωση τη φωνολογική επεξεργασία), επιβεβαίωσαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου (βρεγματικός και φλοιός fusiform) που είναι υπεύθυνες για την αποκωδικοποίηση των γραμμάτων (ορθογραφία) σε γλωσσικούς ήχους (φωνολογία) των παιδιών με αναγνωστικές δυσκολίες παρουσιάζουν άτυπα μοτίβα ενεργοποίησης.
- Τα κυπριακά πανεπιστήμια προσφέρουν στους μελλοντικούς εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης γνώσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά των μαθησιακών δυσκολιών, στα πτυχία, ώστε οι εκπαιδευτικοί να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν αυτά τα παιδιά. Περισσότερη εξειδίκευση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες παρέχεται στα μεταπτυχιακά πτυχία. Αυτή τη στιγμή οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι του MOEC εξετάζουν τα παιδιά, μετά από αίτημα του σχολείου, προκειμένου να επιβεβαιώσουν αν έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Τα παιδιά που εντοπίζονται με μαθησιακές δυσκολίες παρακολουθούν μαθήματα με δάσκαλο ειδικής αγωγής επιπλέον των μαθημάτων τους στην τάξη. Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής είναι είτε εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με μεταπτυχιακό ή ανώτερο πτυχίο στην ειδική αγωγή είτε εκπαιδευτικοί με εξειδίκευση στις μαθησιακές ανάγκες ειδικής αγωγής.
Στρατηγικές που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Καλής Πρακτικής
- Προσαρμογή της διδασκαλίας στα διάφορα μαθησιακά στυλ.
- Στρατηγικές για την τροποποίηση ή τη δημιουργία διδακτικού υλικού που να ταιριάζει σε διαφορετικές ικανότητες.
Αποτελέσματα και αντίκτυπος
- Ποια στοιχεία στην πρακτική των δύο αυτών εκπαιδευτικών επέτρεψαν στους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βελτιωθούν;
- Τι είδους εκπαίδευση θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητα και τις γνώσεις των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να ενισχύσουν τις ευκαιρίες μάθησης για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες στις κυπριακές τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης;
- Πώς μπορούν οι ομάδες διαχείρισης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να υποστηρίξουν τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βελτιωθούν;
Αποδεικτικά στοιχεία για τους λόγους για τους οποίους θεωρείται Καλή Πρακτική
Παρέχει μια ποικιλία καλών πρακτικών και συνδυάζει δύο διαφορετικές προσεγγίσεις. Οι εκπαιδευτικοί της παρούσας μελέτης εξελίχθηκαν επαγγελματικά, είτε μέσω ατομικής μελέτης είτε με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού ψυχολόγου του σχολείου, προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Οι εν λόγω εκπαιδευτικοί εμπλούτισαν τις γνώσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά των μαθησιακών δυσκολιών που απέκτησαν κατά την αρχική κατάρτιση με γνώσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των ειδικών αναγκών των μαθητών με δυσκολίες στις τάξεις τους. Αυτό δείχνει ότι οι εν λόγω εκπαιδευτικοί ή άλλοι εκπαιδευτικοί που ενδέχεται να έχουν μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες στις τάξεις τους θα μπορούσαν να επωφεληθούν από ένα σύστημα μεντόρων που θα μπορούσαν να συνεργαστούν μαζί τους σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των αναγκών συγκεκριμένων μαθητών με δυσκολίες.
Μεταβιβασιμότητα
Το υλικό που παρέχεται μπορεί να προσαρμοστεί για τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών και των βασικών θεμάτων για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών που χρησιμοποιούν πολυαισθητηριακές προσεγγίσεις για τη μετάδοση γνώσεων σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες δεν έχει όρια όσον αφορά τα σχολικά μαθήματα.
Κρίσιμα ζητήματα
- Οι εκπαιδευτικοί της παρούσας μελέτης αναπτύχθηκαν επαγγελματικά, είτε μέσω προσωπικής μελέτης είτε μέσω του σχολικού εκπαιδευτικού ψυχολόγου, προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.
- Και στις δύο περιπτώσεις η διδασκαλία παρέμεινε υψηλής ποιότητας και στόχευε σε δεξιότητες που είναι απαραίτητες στην κοινωνία της γνώσης του 21ου αιώνα. Στην πρώτη περίπτωση, οι δεξιότητες αφορούσαν τον αλφαβητισμό και την αριθμητική, οι οποίες είναι βασικές για την μετέπειτα μάθηση. Στη δεύτερη περίπτωση, στόχος ήταν η ανάπτυξη δεξιοτήτων με τις οποίες οι μαθητές μπορούσαν να κατανοούν πληροφορίες, να τις επεξεργάζονται και να ολοκληρώνουν ασκήσεις.
- Η αλληλεπίδραση μεταξύ των συνομηλίκων ήταν σημαντικό στοιχείο και στις δύο περιπτώσεις. Η χρήση συμμαθητών ως μεντόρων επέτρεψε στη μαθήτρια Α να λάβει βοήθεια για τη μελέτη της και να δημιουργήσει μια καλή σχέση
- Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποίησαν επαίνους προσανατολισμένους στη διαδικασία. Ο δάσκαλος 1 ενθάρρυνε τη μαθήτρια Α να ξεπεράσει τις δυσκολίες επαινώντας την προσπάθειά της να μάθει. Ο δάσκαλος 2 επαίνεσε τις ομαδικές προσπάθειες, ώστε οι μαθητές με δυσκολίες να αισθάνονται μέρος μιας ομάδας που επιτυγχάνει. Ως αποτέλεσμα, οι μαθητές, ιδίως εκείνοι με μαθησιακές δυσκολίες, μπορούσαν να αισθάνονται θετικά για τις προσπάθειές τους, ακόμη και όταν αυτές δεν ήταν ολοκληρωμένες ή τέλειες. Αυτό τους επέτρεψε να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους και να βελτιωθούν. Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι ο έπαινος με γνώμονα τη διαδικασία οδηγεί στην ανάπτυξη νοοτροπίας ανάπτυξης
Πρόσθετη μάθηση που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό το παράδειγμα Καλής Πρακτικής
- Καθοδήγηση & υποστήριξη των εκπαιδευτικών
- Δημιουργία ενσυναίσθησης και θετικού περιβάλλοντος μέσω της διαδικασίας-επιβράβευσης τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο
- Συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας ξένων γλωσσών σε φοιτητές με μαθησιακές δυσκολίες ως μέρος του πανεπιστημιακού προγράμματος σπουδών
